Bibliographie
Primary Sources
Albertus Magnus, De animalibus libri XXVI, ed. Hermann Stadler (2 vols.), Münster, 1916.
Albinus Bernhard Friedrich – Ortlob Johann Friedrich (resp.), Dissertatio diaeteca de affectibus animi, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1681.
Albinus Bernhard Friedrich – Reuter Simon (resp.), Dissertatio medica de sterilitate, Frankfurt/Oder: Coepselius, 1683.
Albinus Bernhard Friedrich – Knobeloch Georg Gottlieb (resp.), Dissertatio medica de atrophia, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1683.
Albinus Bernhard Friedrich – Mentzel Johann Georg (resp.), De aegro melancholia hypochondriaca laborante, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1684.
Albinus Bernhard Friedrich – Lipstorp Gustav Daniel (resp.), Dissertatio anatomico-medica de poris humani corporis, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1685.
Albinus Bernhard Friedrich – Friederich Philipp Ernst (resp.), Dissertatio medica de missione sanguinis, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1686.
Albinus Bernhard Friedrich – Wolff Georg Konrad (resp.), Disputatio medica de melancholia, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1687.
Albinus Bernhard Friedrich – Genge Johannes Melchior (resp.), Dissertatio medica de hydrophobia, Frankfurt/Oder: Coepselius, 1687.
Albinus Bernhard Friedrich – Schaper Johann Ernst (resp.), Dissertatio de massae sanguinineae corpusculis, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1688.
Albinus Bernhard Friedrich – Latimer Thomas (resp.), Dissertatio medica de somnabulatione, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1689.
Albinus Bernhard Friedrich – Schlötel Johann Georg (resp.), Dissertatio de pravitate sanguinis, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1689.
Albinus Bernhard Friedrich – von Horn Georg Conrad (resp.), Dissertatio medica de salivatione mercuriali, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1689.
Albinus Bernhard Friedrich – Craan Theodor (resp.), Dissertatio medica de epilepsia, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1690.
Albinus Bernhard Friedrich – Mentzel Johann Christian (resp.), Dissertatio medica de venenis, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1690.
Albinus Bernhard Friedrich – Liege Petrus (resp.), Delineatio medica de apoplexia, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1690.
Albinus Bernhard Friedrich – Necker Karl Ludwig (resp.), Dissertatio medica de fame canina, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1691.
Albinus Bernhard Friedrich – Wenzlov Carl Gottlieb (resp.), Dissertatio medica de incubo, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1691.
Albinus Bernhard Friedrich – de Pivier Nicolas Benoît Noël (resp.), Dissertatio de tarantismo, Frankfurt/Oder: Zeitler 1691.
Albinus Bernhard Friedrich – Nicolaus Daniel (resp.), Dissertatio medica de mania, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1692.
Albinus Bernhard Friedrich – Steinhart Johann Ernst (resp.), Dissertatio medica de atherapeusia morborum, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1692.
Albinus Bernhard Friedrich – Letsch Johann Gottlieb (resp.), Dissertatio medica de partu difficili, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1696.
Albinus Bernhard Friedrich – Koch Johann Wilhelm (resp.), Dissertatio medica de partu naturali, Frankfurt/Oder: Coepselius, 1697.
Albinus Bernhard Friedrich – von Bergen Johann Georg (resp.), Dissertatio medica de abortu, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1697.
Albinus Bernhard Friedrich – Pont Franciscus (resp.), Disputatio iuridica de testamento militari, Leiden: Elzevier, 1710.
Albinus Bernhard Friedrich – Parvé Daniel (resp.), Disputatio iuridica de compensationibus, Leiden: Elzevier, 1710.
Aldrovandi Ulysses, De animalibus insectis libri septem, in quibus omnia illa animalia accuratissime describuntur, Frankfurt: Paulus Jacobus, 1618.
Alexander ab Alexandro, Genialium dierum libri sex, varia ac recondita eruditione referti, Paris: Gorbinus, 1579.
Baglivi Giorgio, De praxi medica ad priscam observandi rationem revocanda libri duo, Rom: Ercoli, 1696.
Bloch Salomo, De tarantismo dissertatio inauguralis medica, Berlin: Nietack, 1839.
Brogiani Domenico, De veneno animantium naturali et adquisito tractatus, Florence: Antonio Bonducci, 1755.
Camerarius Phillippus, Operae horarum subcisivarum sive Meditationes historicae (3 vols.), Frankfurt: Wolfgang Hofmann, 1625.
Caputi Niccolo, De tarantulae anatome et morsu. Opusculum historico-mechanicum, in quo nonnullae demonstrantur insecti particulae ab illis adhuc non inventae, Lecce: Domenico Viverito, 1741.
Cardano Girolamo, De subtilitate libri XII, Basel: Sebastianus Henricpetrus, 1582.
Cardano Girolamo, De venenis libri III, Padua: Paulus Frambottus, 1553.
Cid Francisco Xavier, Tarantismo observado en España, con que se prueba el de la Pulla, dudado de algunos, y tratado de obros de fabuloso: y memorias para escribir la historia del insecto llamado Tarántula, Madrid: Gonzalez, 1787.
Descartes René, Observationes de passionibus animae, Hanover: Nicolaus Förster, 1707.
Ferdinandus Epiphanius, Centum historiae seu observations et casus medici, omnes fere medicinae partes cunctosque corporis humani morbis continents, Venice: Thomas Ballionus, 1621.
Ferrari Antonio de, Liber de situ Japygiae, Basel: Petrus Perna, 1558.
Forestus Petrus, Observationum et curationum medicinalium ac chirurgicarum opera (10 vols.), Leiden: Raphelengius, 1591–1606.
Fracastoro Girolamo, De sympathia et antipathia rerum liber unus, Venice: Lucas Antonius Junta, 1546.
Francisci Erasmus, Die lustige Schau-Bühne von allerhand Curiositäten (3 vols.), Nürnberg: Wolfgang Endter, 1669–72.
Görres Joseph, Die christliche Mystik (4 vols.), Regensburg: Manz, 1836–42.
Goldsmid Edmund, Un-natural history, or Myths of ancient science, being a collection of curious tracts on the basilisk, unicorn, phoenix, behemoth or leviathan, dragon, giant spider, tarantula, chameleons, satyrs, homines caudati (2 vols.), Edinburgh: Private print, 1886.
Grembs Franz Oswald, Arbor integra et ruinosa hominis, id est Tractatus medicus theorico-practicus in tres libros divisos, Munich: Lucas Straus, 1657.
Grube Hermann – Wörger Franz (resp.), Disputatio physica de odoratu, Jena: Samuel Krebs, 1664.
Grube Hermann – Schröter Carl (resp.), Disputatio de vita et sanitate plantarum, Jena: Werther, 1664.
Grube Hermann, Commentarius de modo simplicium medicamentorum faculates cognoscendi, Copenhagen: Daniel Paullus, 1669.
Grube Hermann, De arcanis medicorum non arcanis commentatio, ex inventis recentiorum Harveianis, Bartholinianis, Sylvanis, Willisianis et ceteris in gratiam tyronum breviter concinnata, observationibus nonnuliis illustrata et tota ad praxin medicam directa, Copenhagen: Daniel Paullus, 1673.
Grube Hermann, De transplantatione morborum analysis nova, Hamburg: Schultze, 1674.
Grube Hermann, De ictu tarantulae et vi musices in eius curatione coniecturae physico-medicae, Frankfurt: Daniel Paullus, 1679.
Hafenreffer Samuel, Nosodochium, in quo cutis, eique adhaerentium partium affectus omnes singulari methodo, et cognoscendi et curandi fidelissime traduntur, Ulm: Balthasar Kühnen, 1660.
Helmont Johannes Baptista van, Tumulus pestis, das ist: Gründlicher Ursprung der Pest, dero Wesen, Art und Eigenschaft, als auch deroselben zuverlässig und beständiger Genesung, Sulzbach: Abraham Lichtenthaler, 1681.
Horstius Gregor, Dissertatio de natura amoris, Giessen: Caspar Chemlin, 1611.
Joel Franciscus, Opera medica ante complures annos utilitatis publicae causa in lucem edita, Amsterdam: Johannes Ravestein, 1663.
Jonstonius Johannes, Theatrum universale omnium animalium, piscium, avium, quadrupedum, exanguium, aquaticorum, insectorum et angium (2 vols.), Amsterdam: Wetstenius, 1718.
Kähler Mårten, „Anmarkningar vid Dans-sjukan eller den så kallade Tarantismus“, in Kongliga Vetenskaps Akademiens handlingar 19, 1758, pp. 29–39.
Kircher Athanasius, Magnes sive De arte magnetica opus tripartitum, quo universa magnetis natura nova method explicatur, Rom: Blasius Deversin, 1654.
Leonhardt Ernst Friedrich, De tarantismo dissertatio inauguralis medica, Berlin: August Petsch, 1837.
Leoniceno Nicolo, De Plinii et aliorum medicorum liber, Basel: Henricus Petrus, 1529.
Marci z Kronlandu Jan Marek, Philosophia vetus restituta, partibus V. comprehensa, Frankfurt: Christian Weidmann, 1676.
Mattioli Pietro Andrea, Commentarii in VI libros Pedacii Dioscuridis Anazarbei De medica materia (2 vols.), Venice: Felix Valgrisius, 1583.
Moffett Thomas, Insectorum sive minimorum animalium theatrum, London: Thomas Cotes, 1634.
Müller Johannes – Braun Christian Friedrich (resp.), Disputatio physica de Tarantula, Wittenberg: Christian Schrödter, 1676.
Perotti Niccolo, Cornucopiae sive linguae latinae commentarii, Basel: Cratander, 1521.
Piso William, Historia naturalis Brasiliae, Amsterdam: Elzevier, 1648.
Platter Felix, Observationum in hominis affectibus plerisque corpori et animo, functionum laesione, dolore aliave molestia et vitio infensis libri tres, Basel: Ludwig König, 1641.
Pomponazzi Pietro, Opera, Basel: Henricus Petrinus, 1567.
Redi Francesco, Observationes de viperis, s.l. 1670.
Redi Francesco, Experimenta circa generationem insectorum, Amsterdam: Andreas Frisius, 1671.
Saint-André François, Lettres de M. de Saint-André, conseiller-médicin ordinaire du Roy, à quelques-uns de ses amis au sujet de la magie, des malefices et des sorciers, Paris: Charles Osmont, 1725.
Scaliger Julius Caesar, Exotericarum exercitationum liber XV de Subtilitate Hieronymi Cardani, Frankfurt: Andreas Wechel, 1592.
Schott Caspar, Magia universalis naturae et artis (2 vols.), Regensburg: Job Hertz, 1657.
Senguerd Wolferd, Disputatio philosophica inauguralis de tarantula, Leiden: Elzevier, 1667.
Senguerd Wolferd, Tractatus physicus de Tarantula, in quo praeter eius descriptionem, effectus veneni Tarantulae, qui hactenus fuerunt occultis qualitatibus adscripti, rationibus naturalibus deducuntur et illustrantur, Leiden: Gaasbeck, 1668.
Senguerd Wolferd – Luders Anton (resp.), Disputatio medica de rabie vulgo dicta hydrophobia, Leiden: Elzevier, 1685.
Senguerd Wolferd – Dimelius Johann Wilhelm (resp.), Disputatio medica de morbis contagiosis, Leiden: Elzevier, 1685.
Senguerd Wolferd – Iken Heinrich (resp.), Disputatio medica de furore uterino, Leiden: Elzevier, 1685.
Senguerd Wolferd – de Pinedo Moses (resp.), Disputatio medica de dysenteria, Leiden: Elzevier, 1685.
Senguerd Wolferd – Boudens Georg (resp.), Disputatio medica de scorbuto, Leiden: Elzevier, 1691.
Senguerd Wolferd – Tant Jacob (resp.), Disputatio medica de vertigine, Leiden: Elzevier, 1691.
Senguerd Wolferd, Rationis atque experientiae connubium continens experimentorum physicorum, mechanicorum, hydrostaticorum compendiosam enarrationem, methodi eadem instituendi descriptionem, accedit eiusdem Disquisitio de Tarantula, Rotterdam: Bernard Bos, 1715.
Sennert Daniel, Practica medicina (6 vols.), Wittenberg: Schürer, 1628–35.
Serao Francesco, Della tarantola o sia falagnio di Puglia. Lezioni academiche, Naples: n.p. 1742.
Sylvius de Boe Frans, Totius medicinae idea nova (2 vols.), Paris: Fredericus Leonardus, 1671.
Tabernaemontanus Jacobus Theodorus, Ein new Artzneybuch, darinn fast alle eußerliche und innerliche Glieder deß menschlichen Leibs, von dem Haupt an biß zu den Füssen, Neustadt: Harnisch, 1582.
Tappe Jacob – Meibom Heinrich (resp.), Disputatio medica de hydrophobia, Helmstedt: Müller, 1659.
Valetta Ludovico, De phalangio apulo. Opusculum, in quo pleraque historice, pleraque philosophice de hoc insecto eiusque miro veneno enarrantur ac discutiuntur, Naples: De Bonis, 1706.
Vallerius Harald – Vallerius Georg (resp.), Exercitium philosophicum de Tarantula, Uppsala: Werner, 1702.
Vitali Girolamo, Lexicon mathematicum, astrononomicum, geometricum, hoc est rerum omnium ad utramque, immo et ad omnem fere mathesim quomodocumque spectantium collectio et explicatio, Paris: Louis Billaine, 1668.
Voigt Gottfried, Neu-vermehrter Physicalischer Zeit-Vertreiber, darinne Drey hundert auserlesene, lustige, anmuthige Fragen, Leipzig: Johann Pleners, 1694.
Weinrich Martin, De ortu monstrorum commentarius, in quo essentia, differentiae, causae, affectiones mirabilium animalium explicantur, Breslau: Heinrich Osthues, 1595.
Secondary Sources
Basile Antonio, Gioconda miseria. Il tarantismo a Taranto, XVI–XX secolo, Bari: Progedit, 2015.
Bettini Sergio, Maroli M., Maretić Z., “Venoms of Theridiidae, Genus Latrodectus”, Arthropod Venoms (Handbook of Experimental Pharmacology 48), Bettini Sergio, (ed.), Berlin, 1978, p. 149–212.
Bevilacqua Salvatore, „Le tarentisme et ses fictions ethnographiques: épistémologie et ses fictions d’une maladie de l’Autre“, Gesnerus, 65, 2008, p. 225–248.
Bürke Georg, Vom Mythos zur Mystik. Joseph von Görres mystische Lehre und die romantische Naturphilosophie, Einsiedeln, 1958.
Daboo Jerri, Ritual, rapture and remorse. A study of tarantism and pizzica in Salento, Frankfurt am Main, 2010.
Di Mitri Gino L., Storia biomedica del tarantismo nel XVIII secolo, Firenze, 2006.
Katner Wilhelm, Das Rätsel des Tarentismus. Eine Ätiologie der italienischen Tanzkrankheit, Leipzig, 1956.
Leonhard Karin, „Painted Poison. Venomous beasts, herbs, gems and Baroque colour theory“, Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek, 61, 2011, p. 116–147.
Leonhard Karin, Bildfelder. Stilleben und Naturstücke des 17. Jahrhunderts, Berlin, 2013.
Lotito Leonardo, Dal Mito al Mito. Analoga e differenza nel pensiero di Joseph Görres, Bologna, 2001.
Lüdtke Karen, Dances with spiders. Crisis, celebrity and celebration in Southern Italy, New York, 2009.
Marx Jacques, „Du mythe à la médicine expérimentale: le tarentisme au XVIIIe siècle“, Études sur le XVIIIe siècle, 2, 1975, p. 153–165.
Michael Emily, “Sennert’s Sea Change: Atoms and Causes”, in Late Medieval and Early Modern Corpuscular Matter Theories, Medieval and Early Modern Science, Lüthy Christoph/Murdoch John Emery/Newman William Royall (eds.), Leiden, 2001, p. 331–362.
Montinaro Brizio, Il Teatro della taranta. Tra finzione scenica e simulazione, Roma, 2019.
Neumayer Martina, „Joseph Görres Lehrgebäude auf Musenberg. Die christliche Mystik als Skandalon für methodische Wissenschaft“, in Von der Dämonologie zum Unbewußten. Die Transformation der Anthropologie um 1800, Sziede Maren/Zander Horst (eds.), Berlin, 2015, p. 203–232.
Newman William Royall, Atoms and Alchemy. Chymistry and Experimental Origins of the Scientific Revolution, Chicago, 2006.
Nuñez José, Estudio médico del veneno de la tarántula: según el método de Hahnemann: precedido de un resúmen histórico del tarantulismo y tarantismo, y seguido de algunas indicaciones terapéuticas y notas clínicas, Madrid, 1864.
Sava Gabriella, “Analyse und Interpretation des Tarantismus bei Giorgio Baglivi”, in Magie, Tarantismus und Vampirismus. Eine interdisziplinäre Annäherung, Genesin, Monica/Rizzo, Luana (eds.), Hamburg, 2013, p. 73–90.
Schmechel Carmen “Descartes on fermentation in digestion: Iatromechanism, analogy and teleology”, British Journal for the History of Science, 22, 2022, p. 101–116.
Sigerist Henry Ernest, Breve storia del tarantismo, translated by G. L. Di Mitri, Nardó, 2014.
Viglione Arturo, Il tarantismo. Studio clinico della malattia che per secoli aveva sconfitto i medici, Pisa, 2012.
Wacker Bernd, Revolution und Offenbarung. Das Spätwerk (1824–1848) von Joseph Görres. Eine politische Theologie, Mainz, 1990.
Haut de page
Notes
For a survey of the book see still Bürke Georg, Vom Mythos zur Mystik. Joseph von Görres mystische Lehre und die romantische Naturphilosophie, Einsiedeln, 1958 : p. 79–227, for a more modern evaluation Neumayer Martina, „Joseph Görres Lehrgebäude auf Musenberg. Die christliche Mystik als Skandalon für methodische Wissenschaft“, in Von der Dämonologie zum Unbewußten. Die Transformation der Anthropologie um 1800, Sziede Maren – Zander Horst, (eds.), Berlin, 2015, p. 203–232, Wacker Bernd, Revolution und Offenbarung. Das Spätwerk (1824–1848) von Joseph Görres. Eine politische Theologie, Mainz: Matthias Grünewald Verlag, 1990, p. 148–170, und Lotito Leonardo, Dal Mito al Mito. Analoga e differenza nel pensiero di Joseph Görres, Bologna: Pendragon, 2001, p. 435–483.
Görres Joseph, Die christliche Mystik (4 vols.), Regensburg: Manz, 1836–42, vol. 3, on enchanting snakes : 251–260, on werewolves : 264–273.
Saint-André François, Lettres de M. de Saint-André, conseiller-médecin ordinaire du Roy, à quelques-uns de ses amis au sujet de la magie, des maléfices et des sorciers, Paris: Charles Osmont, 1725 : 25–35.
Görres, Die christliche Mystik, vol. 3 : 260–264.
Leonhardt Ernst Friedrich, De tarantismo dissertatio inauguralis medica, Berlin: August Petsch, 1837, and Bloch Salomo, De tarantismo dissertatio inauguralis medica, Berlin: Nietack, 1839.
For a general overview see the masterly study of Di Mitri Gino L., Storia biomedica del tarantismo nel XVIII secolo, Firenze, 2006, and the older research of Katner Wilhelm, Das Rätsel des Tarentismus. Eine Ätiologie der italienischen Tanzkrankheit, Leipzig, 1956, and Sigerist Henry Ernest, Breve storia del tarantismo, translated by G. L. Di Mitri, Nardó, 2014 (first: The story of Tarantism [1948], and for the 18th century in addition e.g. Marx Jacques, „Du mythe à la médecine expérimentale: le tarentisme au XVIIIe siècle“, Études sur le XVIIIe siècle, 2, 1975, p. 153–165, and Bevilacqua Salvatore, „Le tarentisme et ses fictions ethnographiques: épistémologie et ses fictions d’une maladie de l’Autre“, Gesnerus, 65 2008, p. 225–248 : 230–238. As a valuable early study on the history see Nuñez José, Estudio médico del veneno de la tarántula: según el método de Hahnemann: precedido de un resúmen histórico del tarantulismo y tarantismo, y seguido de algunas indicaciones terapéuticas y notas clínicas, Madrid, 1864 : 5–59. For a modern medical evaluation of the venom, its effects, symptoms and treatment e.g. Bettini Sergio, Maroli M., Maretić Z., “Venoms of Theridiidae, Genus Latrodectus”, in Arthropod Venoms (Handbook of Experimental Pharmacology 48), Bettini Sergio, (ed.), Berlin, 1978, p. 149–212 : 185–212. The above mentioned researchers do not discuss the 17th century scholars presented in this paper.
On the early modern dances see Montinaro Brizio, Il Teatro della taranta. Tra finzione scenica e simulazione, Rome, 2019 : 20–80, Basile Antonio, Gioconda miseria. Il tarantismo a Taranto, XVI–XX secolo, Bari, 2015 : 24–45, and Viglione Arturo, Il tarantismo. Studio clinico della malattia che per secoli aveva sconfitto i medici, Pisa, 2012 : 153–184, on their contemporary role in detail Lüdtke Karen, Dances with spiders. Crisis, celebrity and celebration in Southern Italy, New York, 2009 : 77–136, and Daboo Jerri, Ritual, rapture and remorse. A study of tarantism and pizzica in Salento, Frankfurt am Main, 2010 : 197–250.
On 17th century corpuscular philosophy in general see e.g. Michael Emily, “Sennert’s Sea Change: Atoms and Causes”, in Late Medieval and Early Modern Corpuscular Matter Theories, Medieval and Early Modern Science, Lüthy Christoph/Murdoch John Emery/Newman William Royall (eds.), Leiden, 2001, p. 331–362; or Newman William Royall, Atoms and Alchemy. Chymistry and Experimental Origins of the Scientific Revolution, Chicago, 2006 : 85–156.
Aldrovandi Ulysses, De animalibus insectis libri septem, in quibus omnia illa animalia accuratissime describuntur, Frankfurt: Paulus Jacobus, 1618, Liber V, c. 13, p. 240, p. 244–246, Moffett Thomas, Insectorum sive minimorum animalium theatrum, London: Thomas Cotes, 1634, c. 12, p. 218–220, and see also later e.g. Jonstonius Johannes, Theatrum universale omnium animalium, piscium, avium, quadrupedum, exanguium, aquaticorum, insectorum et angium (2 vols.), Amsterdam: Wetstenius, 1718, Liber II, a. 2, punctum 3, p. 103–104.
Sennert Daniel, Practica medicina (6 vols.), Wittenberg: Schürer, 1628–35, vol. 1, Liber I, Pars 2. c. 17, p. 378–384, vol. 6, Liber VI, Pars 8, c. 25, p. 349.
Perotti Niccolo Cornucopiae sive linguae latinae commentarii, Basel: Cratander, 1521, cl. 51, Camerarius Phillippus, Operae horarum subcisivarum sive Meditationes historicae (3 vols.), Frankfurt: Wolfgang Hofmann, 1625, vol. 3, Centuria III, c. 97, p. 361–365, Alexander ab Alexandro, Genialium dierum libri sex, varia ac recondita eruditione referti, Paris: Gorbinus, 1579, Liber II, c. 17, fol. 80v–82r, and see also already de Ferrari Antonio, Liber de situ Japygiae, Basel: Petrus Perna, 1558, p. 24–25.
Cardano Girolamo, De subtilitate libri XII, Basel: Sebastianus Henricpetrus, 1582, Liber IX, p. 494–496, and id., De venenis libri III, Padua: Paulus Frambottus, 1553, Liber III, c. 7, p. 95–96, and see Scaliger Julius Caesar, Exotericarum exercitationum liber XV de Subtilitate Hieronymi Cardani, Frankfurt: Andreas Wechel, 1592, Exercitatio 185, p. 610–611.
Kircher Athanasius, Magnes sive De arte magnetica opus tripartitum, quo universa magnetis natura nova methodo explicatur, Rom: Blasius Deversin, 1654, Liber III, Pars IV, c. 2, p. 495–496, Pars VIII, c. 8, p. 586–604.
As early academic readers of Kircher see for example Müller Johannes – Braun Christian Friedrich (resp.), Disputatio physica de Tarantula, Wittenberg: Christian Schrödter, 1676, there esp. §§ 18–20, fol. B3vf., Hafenreffer Samuel, Nosodochium, in quo cutis, eique adhaerentium partium affectus omnes singulari methodo, et cognoscendi et curandi fidelissime traduntur, Ulm: Balthasar Kühnen, 1660, Liber III, p. 474–520, or Francisci Erasmus, Die lustige Schau-Bühne von allerhand Curiositäten (3 vols.), Nürnberg: Wolfgang Endter, 1669–72, vol. 1, Vierdte Versammlung, p. 672–690, Vitali Girolamo, Lexicon mathematicum, astrononomicum, geometricum, hoc est rerum omnium ad utramque, immo et ad omnem fere mathesim quomodocumque spectantium collectio et explicatio, Paris: Louis Billaine, 1668, Digressio ad verbum sympathia, q. 3, § 6, p. 44–45, Marci z Kronlandu Jan Marek, Philosophia vetus restituta, partibus V. comprehensa, Frankfurt: Christian Weidmann, 1676, Pars IV, Sectio III, Subsectio II, p. 442–455, and Voigt Gottfried, Neu-vermehrter Physicalischer Zeit-Vertreiber, darinne Drey hundert auserlesene, lustige, anmuthige Fragen, Leipzig: Johann Pleners, 1694, Anderes Hundert, Nr. 47, p. 334–337.
As examples see Senguerd Wolferd – Luders Anton (resp.), Disputatio medica de rabie vulgo dicta hydrophobia, Leiden: Elzevier, 1685, Senguerd Wolferd – Dimelius Johann Wilhelm (resp.), Disputatio medica de morbis contagiosis, Leiden: Elzevier, 1685, Senguerd Wolferd – Iken Heinrich (resp.), Disputatio medica de furore uterino, Leiden: Elzevier, 1685, Senguerd Wolferd – de Pinedo Moses (resp.), Disputatio medica de dysenteria, Leiden: Elzevier, 1685, or Senguerd Wolferd – Boudens Georg (resp.), Disputatio medica de scorbuto, Leiden: Elzevier, 1691, and Senguerd Wolferd – Tant Jacob (resp.), Disputatio medica de vertigine, Leiden: Elzevier, 1691.
First Senguerd Wolferd, Disputatio philosophica inauguralis de tarantula, Leiden: Elzevier, 1667, afterwards published as id., Tractatus physicus de Tarantula, in quo praeter eius descriptionem, effectus veneni Tarantulae, qui hactenus fuerunt occultis qualitatibus adscripti, rationibus naturalibus deducuntur et illustrantur, Leiden: Gaasbeck, 1668.
Senguerd Wolferd, Rationis atque experientiae connubium continens experimentorum physicorum, mechanicorum, hydrostaticorum compendiosam enarrationem, methodi eadem instituendi descriptionem, accedit eiusdem Disquisitio de Tarantula, Rotterdam: Bernard Bos, 1715 : 281–328.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, §§ 1–2, p. 281–285.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, § 3, p. 285–288.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, § 4, p. 288–292, and see Mattioli Pietro Andrea, Commentarii in VI libros Pedacii Dioscuridis Anazarbei De medica materia (2 vols.), Venedig: Felix Valgrisius, 1583, Liber II, c. 57, p. 327–329.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, § 4, p. 292–293, § 13, §§ 326–328, and see Leoniceno Nicolo, De Plinii et aliorum medicorum liber, Basel: Henricus Petrus, 1529, De animalibus et metallis, p. 132–133.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, § 5, p. 293–295, and see for Senguerd Pomponazzi Pietro, Opera, Basel: Henricus Petrinus, 1567, De fato, Liber II, p. 645–648, and in detail Ferdinandus Epiphanius, Centum historiae seu observations et casus medici, omnes fere medicinae partes cunctosque corporis humani morbis continents, Venice: Thomas Ballionus, 1621, Historia 81, c. 2–3, p. 253–268.
On the concept of fermentation in 17th century philosophy in general see now e.g. Schmechel Carmen “Descartes on fermentation in digestion: Iatromechanism, analogy and teleology”, British Journal for the History of Science, 22, 2022, p. 101–116.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, § 6, p. 295–302, and see Kircher, Magnes, Liber III, Pars VIII, c. 8, q. 4, p. 603–604.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, § 7, p. 302–307, and see Kircher, Magnes, Liber III, Pars VIII, c. 8, p. 590–596, and Mattioli, Commentarii in VI libros Pedacii Dioscuridis, Liber II, c. 57, p. 328–329.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, § 8, p. 307–314.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, § 9, p. 315–319.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, § 10, p. 320–321.
Senguerd, Rationis atque experientiae connubium, § 11, p. 321–324, and see Kircher, Magnes, Liber III, Pars VIII, c. 8, q. 3, p. 602–603.
As first disputations see Grube Hermann – Wörger Franz (resp.), Disputatio physica de odoratu, Jena: Samuel Krebs, 1664, and Grube Hermann – Schröter Carl (resp.), Disputatio de vita et sanitate plantarum, Jena: Werther, 1664.
Grube Hermann, De arcanis medicorum non arcanis commentatio, ex inventis recentiorum Harveianis, Bartholinianis, Sylvanis, Willisianis et ceteris in gratiam tyronum breviter concinnata, observationibus nonnuliis illustrata et tota ad praxin medicam directa, Copenhagen: Daniel Paullus, 1673, passim.
As examples see Grube Hermann, De transplantatione morborum analysis nova, Hamburg: Schultze, 1674, id., Commentarius de modo simplicium medicamentorum faculates cognoscendi, Copenhagen: Daniel Paullus, 1669.
Grube Hermann, De ictu tarantulae et vi musices in eius curatione coniecturae physico-medicae, Frankfurt: Daniel Paullus, 1679. A partial english translation appears in Goldsmid Edmund, Un-natural history, or Myths of ancient science, being a collection of curious tracts on the basilisk, unicorn, phoenix, behemoth or leviathan, dragon, giant spider, tarantula, chameleons, satyrs, homines caudati (2 vols.), Edinburgh, 1886, vol. 2 : 61–80.
Grube, De ictu tarantulae, Praefatio, p. 1–20.
Grube, De ictu tarantulae, Sectio I, a. 1, p. 21–23.
Grube, De ictu tarantulae, Sectio I, a. 2, p. 23–28, and see for Grube Tappe Jacob – Meibom Heinrich (resp.), Disputatio medica de hydrophobia, Helmstedt: Müller, 1659, passim, and Weinrich Martin, De ortu monstrorum commentarius, in quo essentia, differentiae, causae, affectiones mirabilium animalium explicantur, Breslau: Heinrich Osthues, 1595, c. 15, p. 143–144.
Grube, De ictu tarantulae, Sectio I, a. 3, p. 28–34, and see for Grube Sylvius de Boe Frans, Totius medicinae idea nova (2 vols.), Paris: Fredericus Leonardus, 1671, vol. 2, De peste, Sectio IV, p. 239–240.
Grube, De ictu tarantulae, Sectio I, a. 4, p. 34–39, and see for Grube’s description of the St Vitus dance Platter Felix, Observationum in hominis affectibus plerisque corpori et animo, functionum laesione, dolore aliave molestia et vitio infensis libri tres, Basel: Ludwig König, 1641, Liber I, p. 92.
Grube, De ictu tarantulae, Sectio II, a. 1, p. 39–50, and see for Grube Scaliger, Exotericarum exercitationum liber XV, Exercitatio 344, § 6, p. 1079, and for the model of musical sympathy Fracastoro Girolamo, De sympathia et antipathia rerum liber unus, Venice: Lucas Antonius Junta, 1546, Liber I, c. 15, fol. 17v–18v.
Grube, De ictu tarantulae, Sectio II, a. 2, p. 50–53.
Grube, De ictu tarantulae, Sectio II, a. 3, p. 54–59, and see for Grube on the pulse of lovers Forestus Petrus, Observationum et curationum medicinalium ac chirurgicarum opera (10 vols.), Leiden: Raphelengius, 1591–1606, vol. 3, Liber X, Observatio 30, p. 411–414, and Horstius Gregor, Dissertatio de natura amoris, Giessen: Caspar Chemlin, 1611, fol. Fr–F2r, and on the musical affection of the pulse Joel Franciscus, Opera medica ante complures annos utilitatis publicae causa in lucem edita, Amsterdam: Johannes Ravestein, 1663, Compendium artis medicae, Liber IV, Sectio II, p. 80–83.
Grube, De ictu tarantulae, Sectio II, a. 4, p. 59–68.
Grube, De ictu tarantulae, Sectio II, a. 5, p. 68–75.
As examples see Albinus Bernhard Friedrich – Letsch Johann Gottlieb (resp.), Dissertatio medica de partu difficili, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1696, Albinus Bernhard Friedrich – Koch Johann Wilhelm (resp.), Dissertatio medica de partu naturali, Frankfurt/Oder: Coepselius, 1697, or Albinus Bernhard Friedrich – von Bergen Johann Georg (resp.), Dissertatio medica de abortu, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1697.
As examples, after his move to Leiden, see Albinus Bernhard Friedrich – Pont Franciscus (resp.), Disputatio iuridica de testamento militari, Leiden: Elzevier, 1710, or Albinus Bernhard Friedrich – Parvé Daniel (resp.), Disputatio iuridica de compensationibus, Leiden: Elzevier, 1710, and many more.
As examples see on comparable problems and motifs in ten years Albinus Bernhard Friedrich – Ortlob Johann Friedrich (resp.), Dissertatio diaeteca de affectibus animi, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1681, Albinus Bernhard Friedrich – Reuter Simon (resp.), Dissertatio medica de sterilitate, Frankfurt/Oder: Coepselius, 1683, Albinus Bernhard Friedrich – Knobeloch Georg Gottlieb (resp.), Dissertatio medica de atrophia, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1683, Albinus Bernhard Friedrich – Mentzel Johann Georg (resp.), De aegro melancholia hypochondriaca laborante, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1684, Albinus Bernhard Friedrich – Wolff Georg Konrad (resp.), Disputatio medica de melancholia, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1687, Albinus Bernhard Friedrich – Genge Johannes Melchior (resp.), Dissertatio medica de hydrophobia, Frankfurt/Oder: Coepselius, 1687, Albinus Bernhard Friedrich – Latimer Thomas (resp.), Dissertatio medica de somnabulatione, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1689, Albinus Bernhard Friedrich – Craan Theodor (resp.), Dissertatio medica de epilepsia, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1690, Albinus Bernhard Friedrich – Liege Petrus (resp.), Delineatio medica de apoplexia, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1690, Albinus Bernhard Friedrich – Necker Karl Ludwig (resp.), Dissertatio medica de fame canina, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1691, Albinus Bernhard Friedrich – Wenzlov Carl Gottlieb (resp.), Dissertatio medica de incubo, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1691, Albinus Bernhard Friedrich – Nicolaus Daniel (resp.), Dissertatio medica de mania, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1692, Albinus Bernhard Friedrich – Steinhart Johann Ernst (resp.), Dissertatio medica de atherapeusia morborum, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1692. In the end Albinus was an expert in all kind of mental diseases.
Albinus Bernhard Friedrich – de Pivier Nicolas Benoît Noël (resp.), Dissertatio de tarantismo, Frankfurt/Oder: Zeitler 1691.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 1–2, p. 4–8, and see for Albinus beside the already mentioned authorities Schott Caspar, Magia universalis naturae et artis (2 vols.), Regensburg: Job Hertz, 1657, vol. 2, Pars II, Liber V, c. 3, p. 245–250.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 3–4, p. 8–11, and see van Helmont Johannes Baptista, Tumulus pestis, das ist: Gründlicher Ursprung der Pest, dero Wesen, Art und Eigenschaft, als auch deroselben zuverlässig und beständiger Genesung, Sulzbach: Abraham Lichtenthaler, 1681, c. 13, p. 219–225, and Grembs Franz Oswald, Arbor integra et ruinosa hominis, id est Tractatus medicus theorico-practicus in tres libros divisos, Munich: Lucas Straus, 1657, Liber II, c. 1, § 4, p. 190–192. Albinus doesn’t give a precise quotation of Albertus Magnus, but see Albertus Magnus, De animalibus libri XXVI, ed. Hermann Stadler (2 vols.), Münster: Aschendorff 1916, vol. 2, Liber XXV, tractatus unicus, c. 2, p. 1552–1555.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 5, p. 11–12.
On the circulation and the nature of blood Albinus wrote four separate disputations, see Albinus Bernhard Friedrich – Friederich Philipp Ernst (resp.), Dissertatio medica de missione sanguinis, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1686, and Albinus Bernhard Friedrich – Schaper Johann Ernst (resp.), Dissertatio de massae sanguinineae corpusculis, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1688, and Albinus Bernhard Friedrich – Schlötel Johann Georg (resp.), Dissertatio de pravitate sanguinis, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1689, Albinus Bernhard Friedrich – Mentzel Johann Christian (resp.), Dissertatio medica de venenis, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1690, and see also on saliva in addition Albinus Bernhard Friedrich – von Horn Georg Conrad (resp.), Dissertatio medica de salivatione mercuriali, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1689.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 6–7, p. 12–18.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 8, p. 18–20, and see for Albinus on the venom, transferred by the teeth Piso William, Historia naturalis Brasiliae, Amsterdam: Elzevier, 1648, Liber VII, c. 10, p. 256–257, Redi Francesco, Observationes de viperis, s.l. 1670, p. 21–23, and on the relationship between heat and venom id., Experimenta circa generationem insectorum, Amsterdam: Andreas Frisius, 1671, p. 138–141.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 9, p. 20–23.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 10, p. 23–26. Regarding the pores and its role Albinus was responsible for a separate disputation, see Albinus Bernhard Friedrich – Lipstorp Gustav Daniel (resp.), Dissertatio anatomico-medica de poris humani corporis, Frankfurt/Oder: Zeitler, 1685.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 11–12, p. 26–29.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 12, p. 29–31.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 13, p. 31–33, and see for Albinus Descartes René, Observationes de passionibus animae, Hanover: Nicolaus Förster, 1707, Pars II, a. 99, p. 115.
Albinus – de Pivier, De tarantismo, Thesis 14–19, p. 33–39, and see for Albinus on medical advices Tabernaemontanus Jacobus Theodorus, Ein new Artzneybuch, darinn fast alle eußerliche und innerliche Glieder deß menschlichen Leibs, von dem Haupt an biß zu den Füssen, Neustadt: Harnisch, 1582, Buch vom Gift, c. 4, p. 761, and Joel, Opera medica, Libri duo de febribus et venenis, Sectio IV, p. 132–134.
See note 6.
Leonhard Karin, Bildfelder. Stilleben und Naturstücke des 17. Jahrhunderts, Berlin, 2013, p. 218–228, and ead., „Painted Poison. Venomous beasts, herbs, gems and Baroque colour theory“, Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek, 61, 2011, p. 116–147.
Baglivi Giorgio, De praxi medica ad priscam observandi rationem revocanda libri duo, Rom: Ercoli, 1696 (german version 1705, english version 1723), there as an appendix De Anatome, morsu et effectibus Tarantulae : 281–344, and Valetta Ludovico, De phalangio apulo. Opusculum, in quo pleraque historice, pleraque philosophice de hoc insecto eiusque miro veneno enarrantur ac discutiuntur, Naples: De Bonis, 1706. On both treatises see in detail Di Mitri, Storia biomedica del Tarantismo : 6–12, 68–73, on Baglivi in addition Sava Gabriella, “Analyse und Interpretation des Tarantismus bei Giorgio Baglivi”, in Magie, Tarantismus und Vampirismus. Eine interdisziplinäre Annäherung, Genesin, Monica/Rizzo, Luana (eds.), Hamburg: Kovac, 2013, p. 73–90.
Baglivi, De praxi medica, De Anatome, morsu et effectibus Tarantulae : 321–324.
Caputi Niccolo, De tarantulae anatome et morsu. Opusculum historico-mechanicum, in quo nonnullae demonstrantur insecti particulae ab illis adhuc non inventae, Lecce: Domenico Viverito, 1741, and Serao Francesco, Della tarantola o sia falagnio di Puglia. Lezioni academiche, Naples: n.p. 1742. On both treatises and their aftermath see in detail Di Mitri, Storia biomedica del Tarantismo : 119–161. On Serao and Caputi with further observations see already Brogiani Domenico, De veneno animantium naturali et adquisito tractatus, Florence: Antonio Bonducci, 1755, Pars I : 53–61, and the classical contribution of Cid Francisco Xavier, Tarantismo observado en España, con que se prueba el de la Pulla, dudado de algunos, y tratado de obros de fabuloso: y memorias para escribir la historia del insecto llamado Tarántula, Madrid, Gonzalez, 1787 : 48–65.
Kähler Mårten, „Anmarkningar vid Dans-sjukan eller den så kallade Tarantismus“, Kongliga Vetenskaps Akademiens handlingar, 19, 1758, p. 29–39. On Kähler’s work in detail see Di Mitri, Storia biomedica del Tarantismo : 199–218.
Vallerius Harald – Vallerius Georg (resp.), Exercitium philosophicum de Tarantula, Uppsala: Werner, 1702, there on Kircher and Senguerd Thesis III : 5–7.
Katner, Das Rätsel des Tarentismus : 97–112.
Haut de page