2Heldu talde horren ezaugarriak zein diren eta bilketaren metodologia zehaztuko dira lehen denbora batean. Ondotik, azterketak eman dituen datuak eta hauei lotu gogoetak agertuko dira.

1. Laginaren ezaugarriak: euskara ikasten duten IEHko irakasle-heldu taldea

3Ikerlana, molde intentsiboan euskara ikasten duten IEHko heldu talde batek formakuntza denboran ekoiztu ahozko ariketetan oinarritzen da. Taldea 30 eta 50 bat urte artean duten 12 helduz osatua da. Heldu hauek guziak IEHn edo hari hurbil lanean ari edota bizi dira. Engaiatu dira ikasturte bat iraunen duen euskara formakuntza intentsibo bat segitzera, Baionako fakultateko hizkuntza zentroan (2018-2019 ikasturtean).

4Taldeak duen errepertorio linguistikoaren aldetik, IEHn euskaldun berritze prozesua daramatenei begira aski talde errepresentatiboa da. Denak perfil linguistiko honi hurbiltzen zaizkio: frantsesa arras ongi menperatzen dute, hau dute “iturri hizkuntza” nagusia. Frantsesaz gain beste hizkuntza batzuk ere menperatzen dituzte guti edo aski, hauetan gaztelera eta ingelesa (nozio batzuk jakitetik arras ongi menperatzeraino).

5Taldearen berezitasuna da denak irakasle direla (frantsesez irakasten zuten formakuntza aitzin). Hauen helburua izan da beren euskara, zuten Europar markoaren araberako A2/B1 mailatik (ikus HABE 2021), B2/C1 mailara aurreratzea, euskaraz irakasteko ondoko ikasturtetik aitzina. Ondorioz, erran dezakegu helburu konkretu bat dutela, euskara ahal bezain ongi ikasteko erabat motibatu eta inplikatu dituela honek. Badakigu helburu eta motibazioa faktore erabakigarriak direla bigarren hizkuntza (H2) baten ikaste prozesuan (Gartziandia Loinaz 2020). Horregatik iduritu zaigu haien datuak aztertzea aberatsa izan daitekeela.

6Ikerketen arabera ere, badakigu hizkuntza jabekuntza berantiar prozesu batean garela, eta molde honek ezaugarri bereziak daramazkiela: arauen ezagutza batetik, xede hizkuntzaren (euskararen) kodearen ezagutzatik lortuko dute aitzinatzea, dedukzio fase batzuen bidez eramanen dute jabekuntza (Petit 2001). Xede hizkuntza indar kontziente handiz erabiltze fase batetik pasatu beharko dute automatikotasunen fasera iristeko (Gardner 2007, Gartziandia Loinaz 2020).

7Bestalde, talde honen jabekuntza prozesuaren ezaugarri nagusi bat izanen da natibizazio fenomenoa: jada ezagutzen dituzten hizkuntzek, eta bereziki ama hizkuntzak, eragina ukanen dute, horietan oinarritzen baita hiztuna H2a zuzen ekoizterako bidean, H2 interhizkuntzan (Aghaeilindi 2014, Chiahou, Izquierdo & Lestang 2009, Narcy Combes 2009).

9Akatsei buruzko beste lan batzuetan agertzen den bezala, H2rako bidean normalak eta behin behinekoak dira, ikaskuntza zertan den erakusten dute (Aghaeilindi 2014, Chiahou, Izquierdo & Lestang 2009, Narcy Combes 2009, Tardieu 2009). Gure laginekoen ikaste prozesuaren ezaugarrietan izanen dira beraz. Mota eta maila askotakoak izan daitezke akatsak, hauetan natibizazio/interferentziaz eraginak, eta ikasleak akatsik ez gehiago egiteko, hauetaz kontzientzia hartu behar du, ulertu behar ditu, eta horretarako akatsen analisia egitea, eta irakasleak ikaslea laguntzea funtsezkoa da (Aghaeilindi 2014, Chiahou, Izquierdo & Lestang 2009, Coşereanu 2009, Narcy Combes 2009).

10Bestalde, H2ko akatsen saihesteko bidean, analisia kontrastibo batek lagun dezake: H2 interhizkuntzako esaldiak kontrastatuz lehen hizkuntza(-H1)ri (eta errepertorio linguistikoko beste hizkuntzei), eta xede hizkuntza zuzenari, nahiz eta kontrastatze horrek ez dituen akats guziak azalduko (Aghaeilindi 2014).

11Ezaugarri hauek kontutan harturik, gure lan honen xedea izan da begiratzea zein diren IEHn euskara ikasten duen heldu talde baten ikasturtean zehar agertu diren akatsak, eta hauetan zein izan diren natibizazio/interferentzia fenomenoz eraginak, erran nahi baita frantsesean oinarrituz eraginak, hau dutelako H1 nagusia.

12Maila gramatikaleko interferentziak aztertzea erabaki da, laginekoek maila honetako kodetik pasatzea beharrezkoa dutelako beren ikas-prozesuan, eta gure ustez honelako gaitasunak aski zailak baitira transferitzen tipologia desberdina duten hizkuntzen artean (hots, aski interferentzia eragile dira).

13Corpusa osatzeko, urtean zehar taldekoek ekoiztu ahozko lanak aztertu dira, beste lan batzuetan egin den bezala, egokia ikusten baitugu hizkuntza aztertzeko testu/diskurtso enpirikoetatik pasatzea, hizkuntza komunikazio testuinguru batean erabileran delarik harrapatzea (Kerbrat-Orecchioni 2007, Larringan 2009, Larringan & Idiazabal 2005).

2. Corpusaren aurkezpena

14Lehen partean aurkeztu den euskara formakuntza intentsiboan, urtean zehar helduek ahoz egin ariketetan bildu datuak izanen dira oinarri, formakuntzako irakasleetariko batekin (astean bi egunez zuten irakaslearekin) egin ahozko ariketetan.

16Ahozko lanetan ekoiztu akatsen begiratzeko hautua egin dugu (idatzietan baino), ahozkoan bat-batekotasunean garelako. Iduritzen zaigu ahozkoan ikasleari aski zaila zaiola interferentziak saihestea, automatismoak sortu arte. Izan ere, ahozkoan, ikasle-ekoizleak ez du baitezpada denborarik bere burua zuzentzeko, testuinguruak eragin berehalakoa du. Bestearen erranen eta erreakzioen arabera hitz egin behar da. Ez da hainbesteko denborarik esaldiaren egiturari, sintaxiari, lexikoaren aberastasunari etab. pentsatzeko, ekoiztu aitzin. Presio komunikatiboak pisu azkarra du (Narcy Combes 2009).

17Ongi ulertzeko nolako komunikazio testuinguruetan ekoiztu diren testuak, hona proposatuak izan diren ahozko ariketa kategoriak: bere buruaz/bizipenez hitz egitea (batzuetan iraganean), aurkezpenak, kronikak, erreportajeak (lekuak, ekimenak, proiektuak, gai berezi edo libreak), elkar deitzea simulatu (anuntzio bati erantzun, lan eskaintza bati), foroak (objektu trukaketa, lan bilaketa-eskaintza, elkarteena, castingak), auzo/lan/eskolako arazo konponketa, objektu galduen zerbitzua, elkarrizketak (rol bereziekin), beren klaseak eraman (besteek ikaslearen rola dutela), zertifikazioetako ahozko frogetara trebaketa, film zatiak komenta, eztabaidak.

18Ariketak egin dira konfigurazio ezberdinetan: denak betan binaka hitz eginez eta partaidez aldatuz, banaka edo binaka denen aitzinean, talde osoan rolak banatuz. Ekoizpenak guti edo aski aitzinetik prestatuak ziren ala arras inprobisatuak. Egoera aniztasun hau proposatu da Interakzio Sozio Diskurtsiboaren eta testu generoen didaktikaren ikuspegi batzuetatik elikaturik. Hauetan, hizkuntza bat jakitea dela komunikazio egoera desberdinetan jarduteko testu egokiak ekoizteko gaitasunak ukaitea (Bronckart 1996, Larringan 2009), eta testu genero anitzaren lanketaren bidez irakatsiz ikasleari proposatzen zaiola hizkuntza honen tresna desberdinak praktikatzea, lantzea, barneratzea, molde konkretu eta kontestualizatu batean (Cenoz, Genesee & Gorter 2013, Cummins 2014, Dolz & Gagnon 2011, Dolz & Schneuwly 1996, 1997, Garcia Azkoaga & Manterola 2015, Idiazabal, Manterola & Diaz de Gereñu 2015, Larringan 2009).

3. Ikerketaren emaitzak

19Corpusean bildu akatsetatik, sailkatuko ditugu hemen H1-frantsesezko interferentziak iduritu zaizkigunak. Xehetasun kuantitatiboetan sartu gabe, bildutakoaren parte nagusia hauek osatzen zutela zehatz dezagun, eta sailkapena gehienik agertu diren hutsen multzoetatik hasita agertuko dela.

3.1. Ergatibo markatze eza aditz iragankorretako subjektuetan

20Dakigun bezala, euskara hizkuntza ergatiboduna da, frantsesa ez. Ondorioz, iduritzen zaigu agertu diren mota hauetako akatsak H1/frantseseko interferentziak izan daitezkeela, hizkuntza honen kodean oinarritzen bada ekoizlea ez baita aditz iragankorren subjektua markatze beharrik sentitzen esaldiak eratzerakoan.

21Ezarriko ditugun adibideetan, ezkerreko parentesien artean gehitu dugu gure iduriko ekoizleak oinarritzat hartu duen frantsesezko erreferentzia euskarazko esaldi akastuna sortzeko (* batekin markatua), eta eskuineko krakoen artean euskaraz ekoiztu beharko zukeena gehitu dugu.

(l’association organisera→)	*elkartea antolatuko du [elkarteak]
(ça a un avenir→)	*hori etorkizun bat badu (horrek)
(les autres me disent→)	*besteak erraten didate [besteek]

3.2. Izena, mugagabearen ordez pluralean markatzea

22Iduritzen zaigu akats hau frantses interferentzia dela, frantsesez kasu sintagmako izena pluralean delarik, “s” bat eman behar zaiolako, ondorioz plurala markatzeko “s” emate behar horrek euskaraz artikulu mugatu plurala erabiltzera dakar.

(tu as acheté beaucoup de choses →)	*anitz gauzak erosi dituzu [gauza]
(il y a environ 120 volontaires →)	*120 bat laguntzaileak badira [laguntzaile]

3.3. Menderakuntza gauzatzeko arazoak

(il vous expliquera comment il fait →)	*esplikatuko dizue nola egiten du [duen]
(pour voir quel personnage c’est →)	*ikusteko zein pertsonaia da [den]

24Bestalde, gertatu da zehar galderako eta baldintzako menderagailuen nahasketa, zentzu batera zein bestera. Honen azalpena frantsesez “si” menderagailua erabiltzen dela bi kasuetan.

(nous regardons si notre équipe est au complet →)	*begiratzen dugu gure ekipa osoa baldin bada [osoa denetz]
(si c’est possible, nous préférons →)	*posible denetz, nahiago dugu [baldin bada]

25Ondotik, maiz agertu da menderagailua ahanztea perpaus konpletiboetan.

26Interferentzia bat dela iduritzen zaigu, nahiz eta “que” menderagailua erabiltzen den frantsesez hauekin, menderagailu horren ondotik perpaus konpletiboa ez da adierazpenetik desberdina (perpaus nagusian balitz bezalakoa da: « ce n’est pas bon », « ils savent que ce n’est pas bon »). Susmatzen dugu horregatik ez dela beti beharrik sentitu euskarazko perpaus menderatuko aditzean menderagaila lotzeko.

(ils savent que ce n’est pas bon →)	*badakite ez da ona [dela]
(je crois que je suis capable →)	*uste dut gai naiz [naizela]

27Agertu dira ere menderagailu nahasketak. Euskarazko perpaus konpletiboen eta erlatibozkoen menderagailua nahasi dira, gure iduriko bi kasuetan frantsesez “que” menderagailua izan daitekeelako, ad: « il dit que l’on peut envoyer », « une chose que l’on peut envoyer ».

(une chose que l’on peut envoyer →)

*gauza bat da igortzen ahal dugula [duguna]

(c’est là où je vis →)

*hor da non bizi naiz [hor da bizi naizen lekua]

3.4. Kasu marka desegokiak erabiltzea

29Anitzetan gertatu da mugimendua adierazten duten aditzekin ere sintagma inesiboan erabili izana. Hau aski argiki frantsesetiko interferentzia dirudikigu, frantsesez ez delako desberdintzen norabide ablatiboa eta inesiboa, ad: « il est à Hosta », « il est arrivé à Hosta ».

(depuis qu’il est venu à Hosta →)	* Hoztan etorri denez geroztik [Hoztara]
(tu iras au collège →)	*kolegioan joanen zira [kolegiora]

30Beste zailtasun bat ikusi da, aditzaren arabera frantsesezko “du” izan daitekeelako euskarazko “-tik” eta “-koa”:

(notre groupe est du Pays-Basque →)

* gure taldea Euskal Herritik da [Herrikoa da]

31“gure taldea Euskal Herritik dator” errateko frantsesez “du” erabiliko zatekeen ere (notre groupe vient du Pays-Basque).

32Sail honetako azken interferentzia bat ikusi da data adierazterakoan, frantsesez “zer” eta “noiz” galderei sintagma berak ematen baitie erantzuna, euskaraz absolutiboa eta inesiboa desberdintzeko beharra ez da agertzen ondorioz:

33Frantsesez “zer?” galderari erantzuteko erraten da « demain c’est mardi » [bihar asteartea da].

3.5. Izen sintagman: -ko/-ren genitiboen nahasketa eta eman nahia

34Euskaraz izena izenlagunez osatzea bezain eraginkor da maiz hitz elkarketa egitea. Frantsesez gehienetan izenlaguna gehituko da, eta horrek zerbait emateko nahia sortzen ahal du.

(salle de cinéma →)	*zinemako gela [zinema gela]
(place de la République →)	*errepublikaren plazan [errepublika plaza]

35Gehituko dugu, izenondoen lekuari doakionez agertzen ahal direla arazo batzuk. Euskaraz izenondoa izenaren ondotik ezartzen da, frantsesez ez beti, eta frantsesezko ordre hau segituz eratu dira euskarazko izen sintagma batzuk.

(Nouvelle Calédonie →)	*Berri Kaledonia [Kaledonia berria]
(la petite maison →)	* txiki etxea [etxe txikia]

3.6. Izenordainak edutezko genitiboan, lagundu izena artikulurik gabe utziz

36Frantsesezko determinatzaile posesiboekin, izenek ez dute artikulurik hartzen, honek eragiten ahal du euskaraz ere ez erabiltzea, eta edutezko genitiboan diren izenordainen ondotik izenak mugagabean atxikitzea.

(c’est mon problème →)	* nire arazo da [arazoa]
(certains ont leur téléphone →)	*batzuek badute beren telefono [telefonoa]

37Bestalde, beste zailtasun bat agertu da “bere/beren” edutezko izenlagunekin.

38Euskaraz edukitzaile/pertsona gramatikal bakoitzak bere edutezko genitiboa du (ad: artesauek beren lana aurkeztuko dute, artesauek beren lanak aurkeztuko dituzte), frantsesez determinatzaile posesibo hori aldatzen da edukituen kopuruaren arabera ere (ad: les artisans présenteront leur travail, les artisans présenteront leurs travaux). Hizkuntzen arabera desberdin arrazoikatu behar horrek sortzen ditu interferentziak.

(les artisans présenteront leur travail →)

*artesauek bere lana aurkeztuko dute [beren]

3.7. Bide pasibo erabili nahiak dakarren zailtasuna

39Maiz erabiliak dira bide pasiboak frantsesez, gutiago euskaraz, edo esaldia puntaraino joateko dudak sor ditzake (kasu instrumentalak egokia uzten du esaldia, edo bide aktiboa segituz era daiteke).

(ce sera organisé par le groupe Burgaintzi →)	*antolaturik izanen da Burgaintzi taldea [taldeaz / taldeak antolatuko du]
(je suis intéressé par ton annonce →)	*interesatua naiz zure abisuarentzat [abisuaz / zure abisuak interesatzen nau]

3.8. Ezer, sekula elementuen erabilera ezezko perpausetan, “ez” ukatzailea gabe

40Inor, inoiz bezalakoek “ez” ukatzailea beharrezkoa dute zentzu negatiboa izateko. Iduritzen zaigu ukatzailea ez erabiltzea frantsesaren ahozko erabileratik datorrela, ahoz maiz erabiltzen baitira behar luketen “ne” ukatzailea gabe.

((aho) j’ai jamais fait →)	*sekulan egin dut [sekulan ez dut egin]
((aho) comme s’il était rien arrivé →)	*ezer gertatu balitz bezala [ezer gertatu ez balitz bezala]

3.9. Aditz jokadura traketsak

41Xehetasun gehiegitan sartu gabe, euskarazko aditz sistema eta komunztadura ez frantsesezkoa bezalakoa izatetik ager daitezke barneratzeko zailtasun batzuk. Aginteran adibidez, frantsesez ez dira argumentu guzien izenordainak agertzen. Honek erregimen hautaketa zailtzen ahal du euskaraz.

(animez la journée →)

*anima zaitezte eguna [anima ezazue]

42Bestalde, frantses ahozkoan batzuek segitzen duten joera baten interferentzia agertu dela iduritzen zaigu (ahoz batzuek « je les pousse à eux » erraten dute, nahiz eta objektu zuzenek ez duten behar “à” preposiziorik), hemendik agertu direla honelakoak:

(je les pousserai (*à eux) →)	* bultzatuko diet [bultzatuko ditut]
(ils nous remercieront (*à nous) →)	*eskertuko digute [eskertuko gaituzte]

43Aditz inergatiboek ere (Alberdi Larizgoitia 2003) nahasketa ekartzen ahal dute.

(ça dure →)

*irauten da [du]

44Beste frantsesezko erabilera berezi batzuk ez dira lerrokatzen ahal euskarazko erabilerarekin, eta interferentziak sortu dituzte. Adibidez frantsesezko forma inpertsonal batzuen ekibalentea erran nahi izan delarik:

((aho) c’est pas toi →)	*ez da zu [zara]
((aho) il manque plus que toi) →	*zu falta da [zara (bakarrik)]

45Frantsesezko « y avoir » aditz lokuzioa nahi izan da “ukan [avoir]” erabiliz itzuli

(il y avait une maison →)

*bazuen etxe bat [bazen etxe bat]

46Euskarazko baldintza irreala eratzeko, frantsesak eragin dezakeen zailtasun bat agertu da ere:

(si j’étais venu plus tôt → )

* goizago etorri banintzen [etorri banintz]

47Frantsesez “si” menderagailua segitzen du plus que parfait denborak (“etorri nintzen” erranen genukeena euskaraz kasu honetan), horregatik euskarazko iraganeko azken “n” kendu gabe erabili da gure iduriko.

48Bestalde, frantsesez « avoir » [edun] aditz laguntzailea erabiltzeak eragin dezake euskaraz:

(j’ai faim →)

*gose dut [gose naiz]

49Azkenik, frantsesak eragin dezake desegokiak kontsidera daitezkeen denboraldiak ekoiztea euskaraz. Frantsesez ahoz gehienetan « passé composé » erabiltzen da iraganeko egoerak kontatzeko (« passé simple » ordez).

(la semaine dernière je suis allé à la montagne →)

*joan den astean mendira joan naiz [nintzen]

4. Interferentziak saihesteko pistak

50Gure laginekoek formakuntza denboran euskara-interhizkuntzan egin dituzten frantsesezko interferentziaz eraginak izan daitezkeen akatsak identifikatu ditugu. Akats hauen zergatia izan daiteke frantsesaren kodeak ez duela bat egiten euskarazkoarekin ekoiztu nahi ziren esaldietan. Zergatia ulertzea lagungarri izan daiteke akatsen gainditzerako bidean. Ondoko pasarteetan, saiatuko gara ere arakatzen ea beste pistarik izan daitekeen akatsen saihesteko bide honetan. Begiratuko dugu ikasleen errepertorio linguistikoko beste hizkuntzen kodeak laguntzen ahalko zukeen, erran nahi baita ea gaztelera edo ingeles hizkuntzetako egituren transferitzeko aukera bazenetz, agertu diren akats multzoetan.

4.1. Euskarara, euskaratik

51Hiru partean zerrendatu ditugun akats multzo batzuetan, ez diogu zentzurik atzeman beste hizkuntzei erkatzeari, eta euskararen jabekuntza berantiarraren bidea, euskararen kodearen ulertzetik pasatuko da.

52Ergatiboa markatzeko adibidez, honen kontzeptuaren ulertzetik pasatu beharko da, euskarazko azalpen gramatikalaren bidetik, aditzaren iragankortasuna ulertzetik, aditzaren argumentuen presentzia kontuan hartzetik, honek lagunduko ere du aditz laguntzailearen erregimen egokia hautatzeko orduan. Era berean egin beharko da perpaus konpletibo eta erlatiboekin, bide pasiboarekin, izenondoaren izenarekiko lekuarekin.

4.2. Euskarara, H1-frantsesezko egituren kontzientzia argi atxikitzetik

53Beste multzo batzuen kasuan, euskararen kodearen azalpenarekin batera, frantsesezko egiturarekin erkatzeak lagun dezakeela iduritzen zaigu. Hona azalpenak zerrendatu multzoen hurrenkera segituz.

54Izena behar ez delarik artikulu pluralarekin markatzearen kasuan, ikasleari akatsa gainditzen lagun diezaioke interhizkuntzan ekoiztua, frantsesez litzatekeenarekin konparatzeak, azpimarratzeko euskarazko “-ak” dela frantsesezko “les” eta ez pluralean izenaren bukaeran behar duen “s”. Honela, ikasleak kontzientzia hartzen ahalko du ekoitzi duenaren ekibalentea frantsesez ere oker litzatekeela:

*anitz gauzak erosi dituzu =

* tu as acheté beaucoup de les choses

55Ikusi dugu batzuetan zati galdera menderagailurik gabe agertzea etor zitekeela frantsesezko ahozko erabilera batetik. Ohartarazten ahal da frantsesezko beste bideak hartzen badira, desberdintzen direla galdera eta honen zehar estiloko aipamena: « comment fait-il », « il vous expliquera comment il fait ».

56Menderagailu nahasketen kasuan, azal daiteke hizkuntza bakoitzak dauzkala bere menderagailuak, batzuetan erabilera desberdin batzuentzat erabiliak, eta erabilerak ez direla beti parekatzen hizkuntzen artean. Azal daiteke frantsesez “si” menderagailua erabiltzen dela euskarazko “baldin ba-” erabiltzen den baldintzazko kasuan (“si ... alors” konfigurazioa), edo euskarazko “-netz” erabiltzen den zehar galderaren konfigurazioan (“si ... ou pas” konfigurazioa).

57Frantsesezko determinatzaile posesiboen euskarazko ekibalentea izenordainak edutezko genitiboan dira, izen lagunak eratuz. Pista bat izan daiteke hau azaldu eta ohartaraztea zer litzatekeen euskarazko formaren frantsesezko ekibalentea: nire arazoa da = *c’est le problème de moi (ez da hain zaila honelako esaldi bat kontzeptualizatzea frantsesez, izenlagunak hola egiten direlako, ad: denen arazoa = le problème de tous).

58Ikusi dugu “ezer” eta “sekula” erabili direla “ez” ukatzailea gabe, ezezko perpausetan. Hau beharrezkoa dela azaltzearekin batera, ikasleari ohartarazten ahal zaio frantsesez ere beharrezkoa dela, nahiz eta ez den beti erabiltzen ahoz: ezer gertatu ez balitz bezala = comme s’il n’était rien arrivé.

59Azkenik, frantsesez « avoir » [edun] aditz laguntzailea erabiltzeak eragiten dituen “*gose dut” bezalakoen kasuan, ohartaraz daiteke frantsesez beste errateko molde batzuk izan daitezkeela, euskarazko formarekin hurbilago direnak, ad: gose naiz = je suis affamé.

4.3. Euskarara, jada diren H2en egiturak transferituz

60Azken zati honetan, aipatuko ditugu, euskararen kodearen azalpenarekin batera, gaztelerazko edo ingelesezko egiturekin erkatzea pertinente izan daitekeela iduritzen zaizkigun kasuak (aipatuko diren nozioak hizkuntza hauetan ikasleak ulertuak baldin baditu, noski). Agertu diren esaldi akastun batzuk erkatu ditugu eta egitura batzuk euskara ikasteko bidean H2 haietatik transferitzea posible direla eta hori egitea lagungarria izan daitekeela iduritu zaigu batzuetan. Hauen azalpena berriz ere zerrendatu akats multzoen hurrenkera segituz.

61Zati galdera menderagailurik gabe agertu den kasuetan, seinala daiteke gazteleraz eta ingelesez desberdintzen direla galdera eta honen zehar estiloko aipamena, azentu batekin edo ordre aldaketa batekin: ¿cómo lo hace? Le explicará como lo hace.

how does he do it?

He will explain how he does it.

62Halere, galdera bat eta honen zehar estiloan aipatzea ez dela gauza bera ulertarazteaz gain, ez dakigu zinez lagungarri izanen den euskarazko zehar estiloan menderagailua emate beharra sentiarazteko.

63Pista interesgarria eskain dezakete ingelesak eta gaztelerak, agertu diren kasu marka nahasketen argitzeko, “non” eta “nora” nozioak desberdinki adierazten baitituzte, euskaraz bezala (Hoztan da. Hoztara etorri da): He is in Hosta. He came to Hosta.

Está en Hosta.

Llegó a Hosta.

64“Zer” eta “noiz” nozioak adierazteko, badirudi ingelesak desberdintzen dituela, euskarak bezala (asteartea, asteartean): Tuesday, on Tuesday.

65Izen sintagma eratzerakoan, dirudi ingelesak hitz elkarketak euskararen molde antzekoan gauzatzen dituela: zinema gela = cinema room.

66Izen sintagman, beste antzekotasun bat agertzen da ingelesa eta euskararen artean: “bere/beren” elementuen (eta hauen “his,her,its/their” ekibalenteen) bereizketa edukitzailearen araberakoa dela eta ez edukituaren kopuruaren araberakoa (beren lana / beren lanak = their work / their works).

67Azkenik, komentatu ditugun aditz jokadura trakets batzuetan, frantses interferentziak saihesteko lagungarriak izan daitezke gaztelera eta ingelesa. Lehena, forma inpertsonalen ekibalentea euskaraz emateko: c’est pas toi = no eres tú (= ez zara zu).

68Ingelesak, frantsesezko « y avoir » lokuzioaren ekibalentea euskarazkoaren antzekoa ukanen du: il y avait une maison = there was a house (= bazen etxe bat).

69Bukatzeko, iraganeko gertakariak aipatzeko, gaztelerak zein ingelesak ez dute frantsesez ahozkoan gehienetan erabilia den « passé composé » denboraldiaren ekibalentea erabiltzen:

last week I went to the mountains =

la semana pasada fui al monte =

joan den astean mendira joan nintzen

70Berriz erranen dugu, atal honetan aipatu ditugun erkaketak pista interesgarri moduan ekarri ditugula, saiatzeko estrategia gisa. Corpuseko adibideetatik abiatu gara, baina ez dugu segurtatzen kasu bakoitz antzeko esaldiak moldatzeko beti ibiliko direnik (gainera, badaiteke hemengo adibideak bestela erraterik hizkuntza bakoitz).

5. Bururapena

71Lana laburbiltzeko, errepikatuko dugu asmoa izan dela Ipar Euskal Herriko heldu batek euskara ikastean ukan ditzakeen zailtasun batzuk biltzea. Berezikiago, identifikatu dira frantsesean oinarritzeak eragiten ahal dituen perpaus mailako gramatika akatsak, euskara H2 interhizkuntzan. Formakuntza intentsibo batean zen heldu talde baten ahozko ariketetan oinarrituriko lana izan da, heldu talde hau aski errepresentatibotzat joz duen errepertorio linguistikoaren aldetik: ikasleek frantsesa dute iturri hizkuntza, gaztelera eta ingelesa H2etan dute, eta euskara xede hizkuntza.

72Akatsen analisia eginez, euskarazko hainbat akats frantsesetiko interferentziek eraginak izan direla identifikatu da, hauetan ergatibo markatze eza, menderakuntza markatzeko arazoak, kasu marka desegokiak eta aditz jokadura traketsak. Akatsen jatorria ulertzeaz gain, saiatu gara, pertinentea ikusten genuen kasuetan, ohartaraztea ikasleak bere errepertorio linguistikoan dituen hizkuntzei erkatzeak lagun zezakeela (frantsesetik zein gaztelera edo ingelesetik), euskarara gaitasunak transferitzen. Honek ez baditu akats guziak gainditzeko bideak sistematikoki eskaintzen ere, lagungarri izan daiteke batzuetan (ad: mugimendu aditzekin norabide adlatiboa markatzeko, hitz elkarketak eratzeko). Beste batzuetan aldiz, ikasle berantiarrari beharrezkoa izanen zaio euskarari bereziak zaizkion kontzeptu gramatikalen ulertzetik pasatzea.

73Bukatzeko, gehituko dugu argi dugula euskara ikasten ari den hiztun baten zailtasunak ez direla guziak erdarak eragin interferentziak. Ezin izan ditugu lan honen corpusean berean agertu diren fenomeno guziak tratatu, baina agertu dira batzuk: kalko semantikoak, hitzez hitzeko itzulpenak, arauen nahasketak edo gain-orokortzeak, hiperkorekzioak. Espero da ekarpen mugatu honek, bere heinean, laguntzen ahalko dituela IEHko euskaldun berritze prozesuan diren hiztunak, eta hauek laguntzen dituzten irakasleak, euskararen erabilpen zuzenaren bidean aitzinatzen.